Κολπική Μαρμαρυγή

Η κολπική μαρμαρυγή είναι ένας ακανόνιστος και συχνά γρήγορος καρδιακός ρυθμός ο οποίος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, καρδιακής ανεπάρκειας και άλλων καρδιακών επιπλοκών .Ο καρδιακός ρυθμός στην κολπική μαρμαρυγή μπορεί  συνήθως να κυμαίνεται από 100 έως 185 παλμούς το λεπτό. Το φυσιολογικό εύρος καρδιακού ρυθμού είναι 60 έως 80 παλμούς το λεπτό.

Τα συχνότερα συμπτώματα κολπικής μαρμαρυγής είναι η αύξηση των καρδιακών παλμών, η δύσπνοια και η σωματική εξάντληση.

H κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι παροδική ή μόνιμη. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται θεραπευτική αγωγή. Αν και η κολπική μαρμαρυγή δεν θέτει συνήθως σε κίνδυνο τη ζωή μας , είναι ωστόσο μια σοβαρή νόσος που μερικές φορές απαιτεί επείγουσα θεραπεία. Μία από τις επιπλοκές που μπορεί να προκαλέσει είναι η   δημιουργία θρομβών του αίματος μέσα στη καρδιά , οι θρόμβοι  ενδέχεται να επεκταθούν και σε άλλα όργανα του σώματος και να  προκαλέσουν διακοπή του αίματος (ισχαιμία) και συχνά  εγκεφαλικό επεισόδιο.Η θεραπευτική αγωγή για την κολπική μαρμαρυγή μπορεί να είναι φαρμακευτική ή παρεμβατική, η οποία στοχεύει στην επαναφορά του καρδιακού ρυθμού σε φυσιολογικο.

Πολλοί άνθρωποι έχουν  κολπική μαρμαρυγή αλλά δεν το γνωρίζουν. Συνήθως η νόσος διαπιστώνεται τυχαία κατά τη διάρκεια μιας κλινικής εξέτασης. Τα συνήθη συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής είναι:

• Ακανόνιστος καρδιακός παλμός ή φτερούγισμα  στο στήθος
• Σωματική εξάντληση
• Μειωμένη ικανότητα άσκησης
• Ζάλη
• ΔύσπνοιαΠόνος στο στήθος

Υπάρχουν δύο τύποι κολπικής μαρμαρυγής: η εμμένουσα και μόνιμη μαρμαρυγή.

Στην εμμένουσα μαρμαρυγή η καρδιακή αρρυθμία διαρκεί περισσότερο από επτά ημέρες και αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή ή με καρδιομετατροπή(ηλεκτρική ανάταξη) προς αποκατάσταση του  καρδιακού ρυθμού.

Στη μόνιμη κολπική μαρμαρυγή, επειδή ο καρδιακός ρυθμός δεν μπορεί να επανέλθει σε φυσιολογικά επίπεδα, απαιτείται φαρμακευτική αγωγή σε μόνιμη βάση για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και για την πρόληψη θρομβώσεων. 

Πιθανές αιτίες της κολπικής μαρμαρυγής είναι:

• Υψηλή πίεση του αίματος
• Έμφραγμα
• Στεφανιαία νόσος
• Μη φυσιολογικές καρδιακές βαλβίδες
• Συγγενείς καρδιοπάθειες
• Υπερθυρεοειδισμόςή άλλη μεταβολική νόσος
• Διεγερτικές ουσίες , όπως φάρμακα, καφεΐνη, καπνός ή αλκοόλ
• Σύνδρομο νοσούντους φλεβόκομβου
• Πνευμονικές παθήσεις
• Προηγούμενη καρδιοχειρουργική επέμβαση
• Ιογενείς λοιμώξεις
• Στρες λόγω χειρουργικής επέμβασης, πνευμονίας ή άλλων ασθενειών
• Άπνοια ύπνου

Συχνά η αιτία που προκαλεί την κολπική μαρμαρυγή είναι αδιευκρίνιστη. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν κολπική μαρμαρυγή αλλά δεν παρουσιάζουν κάποια καρδιακή βλάβη, ενώ σπανίζουν  σοβαρές επιπλοκές της νόσου.Κολπικός πτερυγισμός

Ο κολπικός πτερυγισμός είναι παρόμοιος με την κολπική μαρμαρυγή, αλλά ο καρδιακός ρυθμός στον κόλπο  δεν είναι τόσο ακανόνιστος όπως στην περίπτωση της κολπικής μαρμαρυγής. Ο κολπικός πτερυγισμός  μπορεί να  εξελιχθεί σε κολπική μαρμαρυγή και αντίστροφα. Τα συμπτώματα και οι αιτίες του κολπικού πτερυγισμού είναι παρόμοια με εκείνα της κολπικής μαρμαρυγής.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να προκαλέσει τις ακόλουθες επιπλοκές:

Εγκεφαλικό επεισόδιο: Στην κολπική μαρμαρυγή ο ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός μπορεί να προκαλέσει συγκέντρωση αίματος στους κόλπους με αποτέλεσμα να σχηματιστούν θρόμβοι , οι οποίοι, αν φθάσουν στον εγκέφαλο, θα εμποδίσουν τη ροή του αίματος και θα προκαλέσουν εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στην κολπική μαρμαρυγή ο κίνδυνος εγκεφαλικού επεισοδίου συναρτάται  άμεσα:

1.  Με  την ηλικία ασθενούς: οι πιο ηλικιωμένοι κινδυνεύουν λιγότερο από το εγκεφαλικό επεισόδιο

2.  Με την υψηλή αρτηριακή πίεση

3. Με τον διαβήτη

4. Με την καρδιακή ανεπάρκεια

5. Με προηγούμενο εγκεφαλικό επεισόδιο και με άλλους παράγοντες.

Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιπηκτικά,  μειώνουν σημαντικά τον κίνδυνο ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ή μιας ενδεχόμενης βλάβης σε άλλα όργανα του σώματος που προκαλούνται από θρόμβους αίματος.

Η κολπική μαρμαρυγή, ειδικά όταν δεν ελέγχεται, μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, σε ελλιπή δηλαδή λειτουργία της καρδιάς: η καρδιά δεν έχει τη δύναμη να κυκλοφορήσει την ποσότητα του αίματος που είναι απαραίτητη για να καλυφθούν οι ανάγκες του σώματος.

Η αποτελεσματικότερη πρόληψη της κολπικής μαρμαρυγής είναι:

• Η Υγιεινή διατροφή
• Η  σωματική άσκηση
• Η αποφυγή του καπνίσματος
• Η  διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα
• Ο περιορισμός ή η αποφυγή καφεΐνης και αλκοολούχων ποτών
• Η μείωση του άγχους
• Η περιορισμένη χρήση φαρμάκων που μπορούν να προκαλέσουν αύξηση του καρδιακού παλμού, όπως αντιβηχικά κ.λπ.

Για τη διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής  απαραίτητη είναι η κλινική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει: Ηλεκτροκαρδιογράφημα και Υπερηχοκαρδιογράφημα.Απαραίτητη επίσης είναι  η ακτινογραφία θώρακοςκαι η μικροβιολογικήεξέταση του αίματος, προκειμένου να αποκλειστούν ενδεχομένως ορισμένοι παράγοντες, όπως για παράδειγμα είναι ο θυροειδής, που μπορούν να προκαλέσουν κολπική μαρμαρυγή.

Η θεραπευτική αγωγή, που πρέπει να ακολουθήσει ο ασθενής, θα εξαρτηθεί  από: (α) τη χρονική διάρκεια της νόσου από την οποία πάσχει (β) από  το πόσο ενοχλητικά είναι τα συμπτώματά της και (γ) από την υποκείμενη αιτία της. Η θεραπεία στοχεύει στην επαναφορά του κανονικού καρδιακού ρυθμού.  Προς τούτο, σε ορισμένες περιπτώσεις, κρίνεται απαραίτητη η επεμβατική θεραπεία, όπως , για παράδειγμα, είναι η χρησιμοποίηση καθετήρα.

Η επαναφορά του κανονικού καρδιακού ρυθμού μπορεί να γίνει με καρδιοανάταξη ανάλογα με την υποκείμενη αιτία της νόσου και με τη χρονική διάρκεια της. Η καρδιακή ανάταξη επιτυγχάνεται  με δύο τρόπους:

1. Με ηλεκτρική καρδιομετατροπή, για την οποία θα χρειαστεί ενδεχομένως να χορηγηθούν αντιπηκτικά φάρμακα για αρκετές εβδομάδες πριν από την επέμβαση, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος θρομβώσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων, αλλά ,ενδεχομένως, και μετά την επέμβαση στην περίπτωση που το επεισόδιο της κολπικής μαρμαρυγής διήρκησε περισσότερο από 48 ώρες.

2. Με φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητοη χορήγηση των φαρμάκων να γίνεται  ενδοφλέβια. Η θεραπευτική αγωγή είναι συχνά αποτελεσματικότερη στο νοσοκομείο, όπου υπάρχει η δυνατότητα  συνεχούς  παρακολούθησης  του καρδιακού ρυθμού του ασθενούς.

Στη  διατήρηση του καρδιακού ρυθμού σε φυσιολογικά επίπεδα συντελούν τα  αντι-αρρυθμικά φάρμακα, τα οποία αποτρέπουν τον κίνδυνο μελλοντικών επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής, όπως είναι:

• Η  φλεκαινίδη
• Η προπαφαινόνη
• Η αμιοδαρόνη
• Η  σοταλόλη

Στη  διατήρηση του καρδιακού ρυθμού σε φυσιολογικά επίπεδα συντελούν τα  αντι-αρρυθμικά φάρμακα, τα οποία αποτρέπουν τον κίνδυνο μελλοντικών επεισοδίων κολπικής μαρμαρυγής, όπως είναι:

• Η  φλεκαινίδη
• Η προπαφαινόνη
• Η αμιοδαρόνη
• Η  σοταλόλη

Συνήθεις παρενέργειες των φαρμάκων αυτών είναι:

• Ναυτία
• Ζάλη

Σπάνια  προκαλούν κοιλιακές αρρυθμίες οι οποίες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται η πιθανότητα ενός νέου επεισοδίου κολπικής μαρμαρυγής.

Για τον έλεγχο του καρδιακού ρυθμού και την επαναφορά του στα φυσιολογικά επίπεδα  είναι συχνά απαραίτητη η χορήγηση φαρμάκων όπως είναι:

1.  Οι  Β-αποκλειστές , οι  οποίοι επιβραδύνουν τον καρδιακό ρυθμό κατά τη διάρκεια της καθημερινής δραστηριότητας. Πιθανές παρενέργειές τους είναι η χαμηλή αρτηριακή πίεση(υπόταση).

2. Οι   αναστολείς καναλιών ασβεστίου, οι οποίοι ελέγχουν επίσης τον καρδιακό ρυθμό, αλλά η χορήγησή τους πρέπει να αποφεύγεται στις περιπτώσεις που ο ασθενής έχει καρδιακή ανεπάρκεια ή χαμηλή αρτηριακά πίεση.Υπάρχουν περιπτώσεις κολπικής μαρμαρυγής που δεν αντιμετωπίζονται με την καρδιομετατροπή ή με φαρμακευτική αγωγή, αλλά με άλλες πρακτικές, όπως είναι η κατάλυση καθετήρα-Ablation. Πρόκειται για μια διαδικασία κατά την οποία εισάγεται ένας μακρύς και λεπτός σωλήνας(καθετήρας) στη βουβωνική χώρα και εισέρχεται μέσω των αιμοφόρων αγγείων στην καρδιά. Η άκρη του καθετήρα παράγει ενέργεια ραδιοσυχνότητας, υπερβολικό κρύο (κρυοθεραπεία) ή θερμότητα που καταστρέφουν τιςπεριοχές του καρδιακού ιστού οι οποίες προκαλούν γρήγορους και ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς. Σχηματίζεται έτσι ουλώδης ιστός, πράγμα  που διευκολύνει την επιστροφή του σώματος στο φυσιολογικό επίπεδο.

Ασθενείς που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή και υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή διατρέχουν  υψηλό κίνδυνο θρόμβωσης του αίματος, η οποία μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται, εάν ο ασθενής πάσχει και από άλλη καρδιακή νόσο. Για την πρόληψη των θρομβώσεων του αίματος χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα, όπως είναι: η βαρφαρίνη και η κουμαδίνη. Επειδή τα φάρμακααυτά μπορεί να προκαλέσουν  αιμορραγία,  θα πρέπει να υποβάλλεται ο ασθενής σε τακτική εξέταση αίματος για τον έλεγχο του δείκτη πήξης του αίματος (INR), ο οποίος πρέπει στους ασθενείς που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή να είναι πάνω από 2 με ιδανική τιμή  το 2.5 και θεραπευτικόεύρος από 2έως3. Το φυσιολογικόINR είναι 1 σε ανθρώπους που δεν λαμβάνουναντιπηκτικά.

Υπάρχουν και νεότερα αντιπηκτικά φάρμακα για την πρόληψη εγκεφαλικών επεισοδίων σε ασθενείς που πάσχουν από κολπική μαρμαρυγή, όπως το dabigatran, το rivaroxaban, τοapixabanκαιτο edoxaban, για τα οποία δεν απαιτούνται τακτικές εξετάσεις αίματος ή παρακολούθηση από το γιατρό. Αυτά τα φάρμακα δεν είναι εγκεκριμένα για άτομα που έχουν μηχανικές καρδιακές βαλβίδες.

Βασικοί παράγοντες  πρόληψης της κολπικής μαρμαρυγής είναι:

1. Η υγιεινή διατροφή: κατανάλωση τροφών με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι και στερεά λίπη, φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής άλέσεως.

2. Καθημερινή σωματική άσκηση

3. Αποφυγή του καπνίσματος

4. Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα. Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων

5. ‘Ελεγχος της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερόλης

6.  Αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοούχων ποτών, διότι  αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής. Ενημερώστε το γιατρό σας εάν τα συμπτώματά σας επιδεινωθούν.